….και ο αντίλογος στο άρθρο του Εθνικού Κήρυκα από τον κ. Νίκο Μουζέλη στο Βήμα

Το Chiosnews.com  έλαβε επιστολή από τον φίλο της εφημερίδας κ. Μωραϊτη ο οποίος μας πληροφορεί για τις απόψεις που πρόσφατα εμφανίστηκαν σε άρθρο της μεγάλης ομογενειακής εφημερίδας “Εθνικός Κήρυξ” για την διαμάχη του Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Αρχιεπίσκοπο.

Στο άρθρο αυτό γίνονται αναφορές και στο θέμα της αυτοκεφαλίας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Το  Chiosnews.com, για να δώσει φωνή και στις δύο πλευρές, επιχειρεί να αρθρογραφήσει και υπέρ όσων πιστεύουν ότι τα αναφερόμενα στο άρθρο του “Εθνικού Κήρυκα“, όπως τουλάχιστον μεταφέρονται στην επιστολή του κ. Μωραϊτη, είναι λάθος απόψεις.

Αναδημοσιεύουμε λοιπόν, εκτενές τμήμα άρθρου του κ. Ν. Μουζέλη, που δημοσιεύτηκε στη έγκριτη εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, το Σάββατο 18/10/2003.
Ο κ. Νίκος Μουζέλης είναι καθηγητής στην “London School of Economics“

“……. Νομίζω ότι μέσα σε αυτό το πλαίσιο της παταγώδους αποτυχίας των αρχιεπισκοπικών άμεσων παρεμβάσεων στην πολιτική αρένα (σημ. chiosnews: ο  συγγραφέας αναφέρεται στις παρεμβάσεις του Αρχιεπισκόπου στο θέμα των ταυτοτήτων, σε πολιτικές παρεμβάσεις για την εξωτερική πολιτική της χώρας, τις θρησκευτικές μειονότητες, κλπ) πρέπει να δούμε τη σημερινή διαμάχη μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας. Οι απεριόριστες φιλοδοξίες και η ανεξάντλητη ενέργεια του Αρχιεπισκόπου βρήκαν ένα νέο πεδίο εκτόνωσης: την αμφισβήτηση της συμφωνίας του 1928 που αναφέρεται στις Νέες Χώρες. Δεν θα ασχοληθώ με τη νομική πλευρά του θέματος γιατί δεν έχω καμιά ειδικότητα στο Κανονικό Δίκαιο.

Σαν ενδιαφερόμενος έλληνας πολίτης όμως, έχω την γνώμη ότι πρέπει να πάμε πέρα από τα νομικά/νομικίστικα επιχειρήματα, για να εξερευνήσουμε την ουσία του θέματος. Σε αυτό το επίπεδο είναι προφανές ότι στη μακρά περίοδο των ογδόντα χρόνων η συμφωνία για τις Νέες Χώρες ούτε ενόχλησε ούτε έβλαψε σε τίποτα την Ελλαδική Εκκλησία.
Όχι μόνο γιατί το Πατριαρχείο δεν έχει δικαίωμα διορισμού των Ιεραρχών στις Νέες Χώρες, αλλά και το δικαίωμα επικύρωσης των διορισμών που έχει δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ως μέσο υπόσκαψης της αυτονομίας της Ελλαδικής Εκκλησίας, δηλαδή ως μέσο επιβολής των προτιμήσεων του Πατριαρχείου.

Από την άλλη μεριά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αμφισβήτηση της συμφωνίας, είτε τη δει κανείς σαν πρώτο βήμα μιας ευρύτερης στρατηγικής εναντίον του Πατριάρχη είτε όχι, υποσκάπτει το κύρος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, σε μία εποχή όπου ο θεσμός βάλλεται και από τον τουρκικό θρησκευτικό φονταμενταλισμό και από τη Ρωσική Εκκλησία που, για προφανείς λόγους, θέλει να καταργήσει τη μακραίωνη παράδοση που ορίζει τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως πρώτον τη τάξει, οικουμενικό και πνευματικό ηγέτη της Ορθοδοξίας.

Είναι ακριβώς σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο που ο Αρχιεπίσκοπος ξεκίνησε τον νέο πόλεμο για να “διασώσει” την αυτοκεφαλία της Ελλαδικής Εκκλησίας από τις “ιμπεριαλιστικές”  βλέψεις του Πατριαρχείου. Γιατί όμως ο Αρχιεπίσκοπος δεν ενδιαφέρεται για την ουσιαστική αυτονομία της Εκκλησίας από την άκρως κομματικοποιημένη και διεφθαρμένη δημόσια διοίκηση, ενώ κόπτεται ξαφνικά για την αυτονομία της Εκκλησίας από τις υποθετικές παρεμβάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου;

Αφού εδώ και 80 χρόνια το status quo δεν δημιούργησε προβλήματα, προς τι η σημερινή αμφισβήτηση που μπορεί να οδηγήσει σε σχίσμα; Πρόκειται για τη διάσωση της εκκλησιαστικής αυτοκεφαλίας ή την ικανοποίηση της αρχιεπισκοπικής αρχομανίας;

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι ο πολιτισμικός αυταρχισμός στο εσωτερικό και ο αμυντικός εθνικισμός προς τα έξω βασίζονται σε ένα παρωχημένο μοντέλο του “ιερέα – πολεμιστή”, που οραματίζεται το πάρσιμο της Πόλης και που μάχεται για τα “ιερά και τα όσια” του έθνους. Αλλά πως συμβιβάζεται αυτό το μοντέλο με την αμφισβήτηση της Πράξεως του 1928, που στη  ουσία δεν υποσκάπτει σε τίποτα την εκκλησιαστική αυτονομία; Εδώ βλέπουμε ξεκάθαρα μια συγκρουσιακή πολιτική που δεν προωθεί ούτε τα συμφέροντα της χώρας ούτε του Ελληνισμού της Διασποράς.

Ποιον ωφελεί τελικά η σύγκρουση μεταξύ Ελλαδικής Εκκλησίας και Οικουμενικού Πατριαρχείου; Προφανώς ωφελεί τη Ρωσική Εκκλησία καθώς και τις ανθελληνικές θρησκευτικές  και πολιτικές δυνάμεις μέσα στην Τουρκία. – δυνάμεις που δεν μπορεί παρά να είναι ενθουσιασμένες με το ρήγμα μεταξύ Αρχιεπισκόπου και Οικουμενικού Πατριάρχη.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι στην προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριάρχη να προωθήσει διάταξη στο υπό κατάρτιση Ευρωπαϊκό Σύνταγμα – στη διάρκεια διορθοδόξου συνεδρίου στη Κρήτη – με την οποία θα διασφαλιζόταν η πρωτοκαθεδρία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι Εκκλησίες της Ρωσίας και της Ελλάδας ψήφισαν κατά.  Η προσπάθεια ναυάγησε (βλ. άρθρο του Δ. Καπράνου, “Καθημερινή” 14.10.2003). Νομίζω ότι αυτή  κίνηση μας λέει περισσότερα για τα πραγματικά αίτια της σημερινής διαμάχης από ό,τι ο ψευτοπροβληματισμός περί αυτοκεφαλίας.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τι έγινε ο, έστω παρωχημένου τύπου, πατριωτισμός του Αρχιεπισκόπου; Πού πήγε η αγωνία του για το μέλλον του Έθνους και του Ελληνισμού; Πού είναι η παραδοσιακή χριστιανική αξία της σεμνότητας και της ταπεινοφροσύνης έναντι, αν όχι ιεραρχικά, συμβολικά ανώτερού του, όταν διαβάζουμε στον Τύπο την απίστευτη έκφραση (στο πλαίσιο της συζήτησης για την πιθανή επίσκεψη του Προκαθημένου της Εκκλησίας στο Φανάρι) “μα τι θέλετε, να κατεβάσω τα παντελόνια;”. Μήπως τελικά πίσω από τη νέα εκστρατεία του Αρχιεπισκόπου βρίσκεται λιγότερο η αγωνία του για την “απελευθέρωση” της Εκκλησίας από τα πατριαρχικά “δεσμά” και περισσότερο η επιθυμία του να διοχετεύσει τις απεριόριστες και ως τώρα ματαιωμένες προσωπικές φιλοδοξίες του στον εξωελλαδικό χώρο της Ορθοδοξίας;……”

Σημείωση συντάκτη: Μεγαλοπρεπή αντίγραφα της Αγίας Σοφίας – που αναφέρονται στο άρθρο του Εθνικού Κήρυκα – να γίνουν όχι ένα αλλά εκατό στην Αμερική. Παρόλα αυτά θα παραμένουν αντίγραφα. Και αν ένα αντίγραφο είναι απολύτως θεμιτό και αποδεκτό σε ένα κτήριο δεν συμβαίνει το ίδιο με τους θεσμούς. Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως δεν μπορεί να μεταφερθεί σε καμία άλλη περιοχή χωρίς να χάσει την πρωτοκαθεδρία του στον Ορθόδοξο κόσμο, και σε μία τέτοια περίπτωση δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η πρωτοκαθεδρία θα μεταφερθεί στην Εκκλησία με τους περισσότερους πιστούς, που είναι η Ρωσική Εκκλησία. Μια τέτοια εξέλιξη είναι προς όφελος της Ελλάδας ή της Ομογένειας;

Ένα Πατριαρχείο Αμερικής δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα κάνει “πολύ καλύτερα την δουλειά του” από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Είναι όμως βέβαιο ότι θα στερήσει το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως από την πιο ισχυρή και εύπορη επαρχία του.
Πρέπει λοιπόν όλοι να αναρωτηθούν αν είναι σωστό να πέσει ο κλήρος στην γενιά μας να αδυνατίσουμε μέχρι τελικής καταπτώσεως τον θεσμό του Οικουμενικού Πατριάρχη και να κάνουμε εμείς οι ίδιοι με τα έργα μας, αυτό που απέτυχαν να κάνουν οι Τούρκοι εδώ και 550 χρόνια.

Κ.Α.