Χιλιάδες πολίτες συμμετείχαν σε εθελοντικούς καθαρισμούς ακτών σε δεκάδες περιοχές με το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, σύμφωνα με δελτίο τύπου του Δικτύου.
Στο διάστημα 28 Μαϊου έως και την Κυριακή 6 Ιουνίου χιλιάδες ενεργοί πολίτες κάθε ηλικίας συμμετείχαν σε μια πανελλαδική εκστρατεία που συντόνισε το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS εθελοντικών καθαρισμών παράκτιων και φυσικών περιοχών.
Η εκστρατεία αυτή είναι τμήμα της πανμεσογειακής εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ σε 21 χώρες, με συντονιστή την Ιταλική περιβαλλοντική οργάνωση Legambiente. Με τη δραστηριότητα αυτή οι πολίτες εκφράζουν την προσωπική δέσμευσή τους να αποτελέσουν μέρος της λύσης του περιβαλλοντικού προβλήματος, να συμβάλλουν στην προστασία του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου της Μεσογείου καθώς και στη δημιουργία ενός κοινού, ειρηνικού και βιώσιμου μέλλοντος.
Στη χώρα μας, η συμμετοχή πολιτών και φέτος στις εθελοντικές δραστηριότητες μας γέμισε αισιοδοξία και ελπίδα. Χιλιάδες μαθητές αλλά και εκατοντάδες τοπικοί σύλλογοι και περιβαλλοντικοί φορείς, Ο.Τ.Α., τουριστικές μονάδες, εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις και μεμονωμένοι πολίτες πήραν τη πρωτοβουλία και διοργάνωσαν ή συμμετείχαν σε καθαρισμούς σε όλη τη χώρα: Χανιά, Ηράκλειο, Καβάλα, Κυπαρισσία, Καλαμάτα, Ίο, Πάρο, Αντίπαρο, Μεσολόγγι, Αιτωλικό, Λέρο, Σαμοθράκη, Νίσυρο, Κέρκυρα, Αίγινα, Θεσσαλονίκη, Κεφαλονιά, Ελευσίνα, Κορωπί, Άλιμο, Λάρισα, Καρπενήσι, Κάλυμνο, Εύβοια, Γλυφάδα, Σούνιο, Σχοινιά και πολλές άλλες περιοχές (αναλυτικός κατάλογος φορέων που συμμετείχαν επισυνάπτεται).
Οι εθελοντικοί καθαρισμοί γίνονται για να ευαισθητοποιηθούν όλοι οι πολίτες σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από την παρουσία των σκουπιδιών. Μεγάλο ποσοστό των σκουπιδιών που συλλέχθηκαν ήταν διάφορα είδη πλαστικών και κυρίως πλαστικά συσκευασίας σε ποσοστό πάνω από 60%, κι ακολουθούν τα μέταλλα και το αλουμίνιο (10%), το χαρτί (15%), το γυαλί (10%) και διάφορα άλλα (5%). Σύμφωνα με στοιχεία του 2003 από την μεγάλη έρευνα που κάνει κάθε χρόνο στους ωκεανούς η οργάνωση International Coastal Cleanup, οι 10 κατηγορίες σκουπιδιών που καταγράφονται πιο συχνά στους ωκεανούς (“top ten”) είναι:
–
Κατηγορία σκουπιδιών
Αριθμός κομματιών που καταγράφηκε
Ποσοστό (%) στο σύνολο
1. γόπες τσιγάρων, 1.922.830, 29,5%
2. συσκευασίες τροφίμων, υλικά περιτυλίγματος, 632.161, 9,7%
3. καπάκια, 539.832, 8,3%
4. πλαστικά δοχεία αναψυκτικών 2 λίτρων και πάνω, 438.763, 6,7%
5. πλαστικές τσάντες, 354.294, 5,4%
6. γυάλινα μπουκάλια αναψυκτικών, 328.239, 5,0%
7. πλαστικά ποτηράκια, πιάτα, και μαχαιροπήρουνα, 317.447, 4,9%
8. Μεταλλικά δοχεία, 314.738, 4,8%
9. Καλαμάκια, 273.105, 4,2%
10. Συσκευασίες καπνού /τσιγάρων, 132.402, 2,0%
Σύνολο, 5.253.402, 80,5%
Τα σκουπίδια (κυρίως κομμάτια πλαστικών, καπάκια από αναψυκτικά, γόπες τσιγάρων κα) γίνονται συχνά “τροφή” των χελωνών, των δελφινιών, των πουλιών και των ψαριών. Σύμφωνα και με στοιχεία από επιστημονικές έρευνες που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, πάνω από ένα εκατομμύρια πουλιά, κυρίως θαλασσοπούλια, πεθαίνουν από πλαστικά που καταπίνουν ή παγιδεύονται σε αυτά. Όχι μόνο σε άλλες μακρινές θάλασσες αλλά τώρα πια και στις δικές μας καταγράφονται περιστατικά θανάτων ζώων (π.χ. θαλάσσια χελώνα στο Σαρωνικό) που οφείλονται στην κατά λάθος διατροφή τους με πλαστικά, και κυρίως πλαστικές σακούλες.
Στην εκστρατεία καθαρισμού των ακτών στο Αιτωλικό καταγράψαμε και βιντεοσκοπήσαμε την περίπτωση οικογένειας γερανών που είχαν φτιάξει τη φωλιά τους πάνω σε κολώνα, χρησιμοποιώντας σε μεγάλο ποσοστό ως “οικοδομικά υλικά” πλαστικές σακούλες που χρησιμοποιούμε στα ψώνια μας καθώς και σάκους από λιπάσματα. Διαπιστώσαμε, επίσης, ότι οι γονείς τάιζαν τα μικρά τους με κομμάτια που αποσπούσαν από τις σακούλες.
Έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα σκουπίδια, κυρίως διάφορα είδη πλαστικών, “προσελκύουν” και συγκρατούν ορισμένους άλλους ρύπους που μπορεί να βρεθούν στη θάλασσα αυξάνοντας την επικινδυνότητά τους για τις διάφορες μορφές ζωής.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα σκουπίδια μας συσσωρεύονται πλέον όχι μόνο στις ακτές αλλά και στο βυθό των θαλασσών. Επιβεβαιώθηκε στη διάρκεια των καθαρισμών ότι μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών συσσωρεύονται στο βυθό της θάλασσας, εκεί που αγκυροβολούν σκάφη και ιδιαίτερα σκάφη αναψυχής. Μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών συσσωρεύονται και σε σημεία όπου σταθμεύουν αυτοκίνητα ή κατασκηνώνουν για λίγο ή περισσότερο χρόνο παραθεριστές. Τα σκουπίδια μέσα σε ένα δάσος αυξάνουν, όμως, τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
Παρά τα προβλήματα που καταγράψανε οι εθελοντές σε διάφορες περιοχές (παρουσία αποβλήτων, απόρριψη λυμάτων, αυθαίρετες κατασκευές, διάβρωση ακτών) δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στο σημαντικό φυσικό και πολιτισμικό πλούτο που έχουν ακόμα οι ακτές μας: μικρότεροι ή μεγαλύτεροι αμμόλοφοι, αλυκές, εκβολές χειμάρρων και ποταμών, έλη, λιμνοθάλασσες, αμμώδεις και βραχώδεις παραλίες, λιβάδια Ποσειδωνίας, ύφαλοι κα συνθέτουν ένα εξαιρετικά πλούσιο αλλά και ευαίσθητο οικοσύστημα. Μια πανδαισία φυτών υποδέχτηκε τους εθελοντές σε διάφορες περιοχές: αγριοβιολέτες της άμμου, γιαλόπικρο με το εντυπωσιακό του κίτρινο, αρμυρίθρα, καμπανέλλες, καλάμια, αρμυρίκια, λυγαριές, πικροδάφνες, σχίνα, κουκουναριές και σε κάποιες περιοχές κέδροι. Δεν μπορούμε, όμως, να μην αναφερθούμε σε εικόνες που είδαμε σε κάποιες περιοχές με οδηγούς αυτοκινήτων και μηχανών να μπερδεύουν την αμμουδιά με αυτοκινητοδρόμους και ανθρώπους που έχουν ακόμα τη συνήθεια να παρκάρουν το αμάξι τους ακριβώς πάνω στο κύμα, τσαλαπατώντας συχνά αυτόν τον μοναδικό πλούτο.
Παίρνουμε κουράγιο και δυναμώνει η διάθεσή μας να συνεχίσουμε όταν περισσότεροι άνθρωποι αποφασίζουν να πάρουν μέρος στο ταξίδι για την προστασία της Μεσογείου. Δεν σταματάμε στους καθαρισμούς ακτών. Δεν ξεχνάμε ότι κάθε χρόνο καταλήγουν στη Μεσόγειο εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών, αποβλήτων και λυμάτων που απειλούν την άγρια ζωή και τον άνθρωπο. Μόνο στην Ελλάδα λειτουργούν δυστυχώς ακόμα παράνομα πάνω από 3000 ανεξέλεγκτες χωματερές και δεκάδες χιλιάδες σκουπιδότοποι.
Είναι διαπίστωσή μας, για άλλη μια φορά, ότι υπάρχει ανάγκη για ολοκληρωμένη και βιώσιμη πολιτική διαχείρισης και προστασίας των παράκτιων και θαλάσσιων πόρων, και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν έχει την αμέριστη υποστήριξη και συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.
Συνεχίζουμε, λοιπόν, τη προσπάθειά μας για ένα καθαρό παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον όλο το καλοκαίρι διοργανώνοντας δύο μεγάλα προγράμματα εθελοντικής εργασίας στη Σίφνο και τη Σαμοθράκη, σε συνεργασία με τους φορείς και την αυτοδιοίκηση των δυο νησιών. Υποστηρίζουμε, επίσης, τη διοργάνωση εθελοντικών καθαρισμών ακτών κατά τη διάρκεια ολόκληρου του καλοκαιριού.
Ας διατηρήσουμε το σημαντικό φυσικό και πολιτισμικό πλούτο των ακτών της Μεσογείου. Ότι χρειάστηκε εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια για να διαμορφωθεί μπορούμε να το καταστρέψουμε σε ελάχιστο χρόνο. Μετά, όμως, είναι δύσκολο έως αδύνατο να αποκατασταθεί η ζημιά που έγινε.
