Αρχική Απόψεις Face-tweet Στο Εθνικό Θέατρο δεν έχω πάει…, γράφει η Ευγενία Κώττη

Στο Εθνικό Θέατρο δεν έχω πάει…, γράφει η Ευγενία Κώττη

196
Είμαι άραγε η μόνη σε αυτή την χώρα που δεν έχω διαβεί την είσοδο του “Εθνικού Θεάτρου”; Η μόνη επαρχιώτισσα… Σίγουρα. Δεν έχω νιώσει ποτέ το δέος του να μπαίνεις στο χώρο που υπηρέτησαν την υποκριτική τέχνη σπουδαίοι ΗΘΟΠΟΙΟΙ. Τα ιερά μας “τέρατα” του Θεάτρου. Διάβαζα κριτικές για παραστάσεις. Μα δεν τα έφερε η ζωή βολικά… Όμως, σκέφτομαι μπορεί να μην ήταν η ζωή που δεν άφησε περιθώρια για πολλά ταξίδια ψυχαγωγίας. Θεατρικές παραστάσεις στην Αθήνα, για θεατρόφιλους της επαρχίας, είναι ένα όνειρο… Από εκείνα που κάνουν τη ζωή, βιώσιμη. Κάτι σαν ανταμοιβή στην ψυχή που αντέχει.

Τόσα ταξίδια, τόσες φορές το όνειρο μιας θεατρικής παράστασης στην Αθήνα… Πως και δεν πήγα ΠΟΤΕ στο Εθνικό Θέατρο; Να είναι άραγε ότι τα ταξίδια μας ήταν πάντα της…ανάγκης; Στο “τσακίρ κέφι” της ζωής και μια επίσκεψη στην Ακρόπολη, στο Μουσείο της Ακρόπολης, στην Πινακοθήκη, στο Μουσείο Μπενάκη, στο Αστεροσκοπείο…Η ζωή κύλησε, πάνω από την μισή και τώρα; Οι θεατρικές παραστάσεις στην Αθήνα, όσες ανακαλεί η μνήμη, να ήταν δέκα, είκοσι; Ίσως και να είναι πολλές. Τι να προλάβεις σε μονοήμερα, διήμερα ταξίδια. Τα περισσότερα ήταν μονόδρομοι που οδηγούσαν σε άλλες “μεγάλες πόρτες”… Γιατί κανένας σε τούτους τους καιρούς δεν ρωτάει “σε πόσα νοσοκομεία της Επικράτειας έχετε πάει;” Θα είχα πολλά να πω…
Όμως τελευταία δεν έχω παράπονο. Έχω δει τόσες φορές την σκηνή του Εθνικού Θεάτρου της χώρας μας στα δελτία ειδήσεων, όταν οι παρουσιάστριες αναφέρονται στις κατηγορίες που βαραίνουν και οδήγησαν στην σύλληψη του, μέχρι πρότινος, κραταιού Καλλιτεχνικού Διευθυντή του. Τόσες πολλές φορές, που μπορώ πια να τον περιγράψω…
Φαντάζει πολύ λαμπερός είναι αλήθεια. Δεν το αποδίδω στα φώτα που πέφτουν στην σκηνή. Αλλά στην λάμψη που άφησαν πάνω της, οι ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ που λάμπρυναν με το έργο και την ζωή τους την σκηνή του “Εθνικού Θεάτρου”, αλλά και την πολιτική, κοινωνική ζωή της χώρας μας. Αυτόφωτοι.
Άντε τώρα να εξηγήσεις σε τούτους τους “σκοτεινούς καιρούς” που είχε γράψει ο Μπέρτολτ Μπρέχτ, τι σημαίνει να είναι ο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ, ο Άνθρωπος “αυτόφωτος”;…
Αντί ορθογραφικού, ερμηνευτικού λεξικού, τύχη αγαθή, κυκλοφόρησε την περασμένη Κυριακή το αφιέρωμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ “Μεγάλοι Ηθοποιοί του Θεάτρου”, για τον ΜΑΝΟ ΚΑΤΡΑΚΗ, που φέρει την υπογραφή του Μάκη Δελαπόρτα. Τραγική ειρωνεία… Τώρα που πέφτουν, η μία μετά την άλλη, οι μάσκες σύγχρονων ΗΘΟΠΟΙΩΝ-ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ, την εποχή που αντί για ΙΕΡΑ ΤΕΡΑΤΑ, του ΘΕΑΤΡΟΥ, αποκαλύπτονται… ΤΕΡΑΤΑ, σκέτα “τέρατα”, επιτέλους ένα αφιέρωμα σε εκείνους, άντρες και γυναίκες, που πραγματικά ποίησαν ήθος.
Τι ανακαλύπτει κανείς σε ένα, όντως πολύ επιμελημένο, αφιέρωμα; Όχι μόνο γνώσεις. Αλλά και απαντήσεις σε ερωτήματα που τον βασανίζουν. Που γέννησε τούτη η αλλόκοτη εποχή που ζούμε…
“Έκρυβε πάντα τόσο σκοτάδι ο χώρος της Τέχνης;” Αυτό που μας κατακλύζει με τις αποκαλύψεις – ντόμινο μετά τον χώρο του αθλητισμού, τώρα στο χώρο της Τέχνης, είναι ένας σεισμός… Θρυμματίζει την εικόνα. Ίσως μόνο την βιτρίνα. Σήκωσε την “κουρτίνα” που επιμελώς έκρυβε πίσω της βρωμιά… Βία, φόβο, ηθικούς εκβιασμούς.
Σίγουρα, όλο αυτό το νέο “σκηνικό”, αφήνει άγρυπνους ανθρώπους που υπηρέτησαν ευσυνείδητα την Τέχνη, που έζησαν την μέθεξη στις θέσεις των θεατών σε επαρχιακές, θεατρικές αίθουσες αλλά και σε ιστορικά θέατρα της Αθήνας…
Μια τέτοια νύχτα, αγρύπνιας από τον ορυμαγδό της υποκρισίας, από τον τρόμο που προκαλούν τα αληθινά πρόσωπα, πίσω από τα προσωπεία, βρήκα μια απάντηση λυτρωτική.
Προσκυνήτρια στο αφιέρωμα για τον ΜΑΝΟ ΚΑΤΡΑΚΗ, διάβασα ότι ο μεγάλος ηθοποιός και αγωνιστής, έπαιξε τον Νοέμβρη του 1932, στο “ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ” έναν ρόλο στο έργο της Γαλάτειας Καζαντζάκη “Ενώ το πλοίο ταξιδεύει”. Ανάμεσα σε μία πλειάδα ηθοποιών που πάτησαν στην σκηνή του Εθνικού, και την σεβάστηκαν… Όπως Μινωτής, Μυράτ, Αλκαίου, Λούης κ.α.
Οι κριτικές που απέσπασαν, έργο και ηθοποιοί, δυστυχώς, δεν ήταν και οι πιο ενθαρρυντικές, όπως αναφέρεται στο αφιέρωμα-ντοκουμέντο της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ. Που είναι το στοιχείο που απαντά στο ανείπωτο ερώτημα για το τί συνέβαινε στη σκηνή του ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ, δεκαετίες πριν, στο χώρο της υποκριτικής, όταν έσβηναν οι προβολείς; Σε μία παράγραφο…
“… Στο Εθνικό Θέατρο, ίσχυε εκείνη την περίοδο ο εξής “νόμος”. Καταξιωμένοι και έμπειροι ηθοποιοί, ήταν πρωταγωνιστές από ένα έργο και στο άλλο εμφανίζονταν σε κάποιον μικρό ή ασήμαντο ρόλο. Στόχος ήταν η ίση και δίκαιη μεταχείριση όλων των ερμηνευτών, παλαιότερων και πολύπειρων και νεώτερων και άπειρων, που δοκιμάζονταν, για να πάρουν κι εκείνοι με τη σειρά τους, τη θέση που τυχόν τους αξίζει στον θίασο…”
Σχεδόν έναν αιώνα πριν… Πόσο πίσω στο χρόνο. Πόσο μπροστά… Μήπως τότε δεν υπήρχαν άνθρωποι με πάθη; Μήπως τότε δεν υπήρχαν νέα παιδιά με όνειρα, με λελογισμένες φιλοδοξίες, να υπηρετήσουν την θεατρική τέχνη; Καμία εξιδανίκευση της εποχής. Όμως… Να πως το Εθνικό Θέατρο, ο ίδιος χώρος που σήμερα πέφτουν όλα τα φώτα της δημοσιότητας από κάθε γωνιά του κόσμου, προκαλώντας εθνική… ντροπή, είχε έναν “άγραφο νόμο”, δικαιοσύνης, ισότητας. σεβασμού…
Αφέλεια θα ήταν να πιστέψει κανείς ότι ποτέ, ποτέ, δεν καταπατήθηκε σε αυτήν ή σε άλλες σκηνές, σε κινηματογραφικά πλατό. Μεγάλη αφέλεια. Όμως ήταν μια πυξίδα αυτός ο “άγραφος νόμος” του Εθνικού.
Δημιούργημα μιας εποχής, του Μεσοπολέμου, όπου η Τέχνη ήταν ένας σκληρός, όντως, στίβος, όπου δοκιμάζονταν ο Άνθρωπος, οι αντοχές του στην επίκριση, στο κυνηγητό για την επιθυμία του να γίνει ηθοποιός, την ιδεολογία του πιθανά, για την θέση που έπαιρνε στην σκηνή και στα μεγάλα κοινωνικά πολιτικά καλλιτεχνικά θέματα της εποχής του. Η Ηθική του. Όχι η μικρή, η στενάχωρη. Η πλατιά. Αν πήγαινε με τους διώκτες του Λαού, της Γλώσσας, του Πολιτισμού, της Τέχνης. Αυτή η Ηθική…
Ένα ξημέρωμα Φλεβάρη, εν μέσω πανδημίας, συνειδητοποίησα, απολαμβάνοντας το αφιέρωμα στον Μάνο Κατράκη από την μία, Κι από την άλλη, μέσα από τις τελευταίες ειδήσεις με τις οδυνηρές αποκαλύψεις για “ηθοποιούς- σκηνοθέτες” που έχουν ανακατέψει το χώρο του Θεάτρου, την πολιτική σκηνή, που έκαναν τον γύρω του κόσμου, ότι δεν χωνεύονται, ανακατεύουν το στομάχι…. Συνειδητοποίησα ότι δεν έχω καθίσει ποτέ στα καθίσματά του. Δεν έχω θαυμάσει το διάκοσμο του. Ούτε είδα, στο φουαγιέ, τις φωτογραφίες, των, αληθινά, μεγάλων ηθοποιών, που τα ονόματά τους έγραψαν ιστορία εκεί. Στο προσκήνιο και το παρασκήνιο του Εθνικού Θεάτρου. Εκείνων των πρωταγωνιστών, και των άλλων. Εκείνων που…Το φως που φώτιζε τα πρόσωπά τους δεν ήταν δανεικό. Όσο κρατούσε μια παράσταση. Διαρκές ήταν, για αυτό μας γλυκαίνει ακόμη σε τούτες τις πικρές νύχτες. Γιατί ήταν εσωτερικό. Αυτόφωτοι. Τι να καταλάβουμε εμείς που ζούμε στην εποχή των ετερόφωτων;
Έχασα, ανεπανάληπτες ερμηνείες, θεατρικά- έργα “διαμάντια” της παγκόσμιας δραματουργίας που φιλοξενήθηκαν στην σκηνή του Εθνικού μας Θεάτρου. Έχασα πολλά, όντως. Τουλάχιστον όμως δεν έχω χαρίσει ούτε ένα χειροκρότημα μου σε ανθρώπους που μόλυναν με τις επιλογές τους, με τις πρακτικές τους, τούτον τον “ιερό χώρο”. Μόνο για αυτό χαίρομαι…
Α ναι και σε κάτι ελπίζω. Να πατήσουν πάνω σε αυτήν τη σκηνή, να λάμψουν νέοι, αυτόφωτοι ηθοποιοί, ταλαντούχοι, με όνειρα, χωρίς να χρειάζεται να περάσουν από την κόλαση… Από σπίτια “ηθοποιών-σκηνοθετών”. χωρίς να δεχθούν πρώτα στο σώμα τους χάδι ανεπιθύμητο. Χωρίς να βιαστεί η ψυχή τους. Για αυτό χαίρομαι πιο πολύ…

13 ώρ. 
Διαφήμιση