Η σχέση με τη Χίο του Γενικού Διευθυντή της εταιρείας PLANET, χημικού μηχανικού, Κώστα Κυριαζή κρατά από τα μαθητικά χρόνια. Λόγω της εργασίας του πατέρα βρέθηκε στη Χίο, στις τρεις τελευταίες τάξεις του τότε Γυμνασίου πήγε στο Γυμνάσιο Αρρένων από όπου πήρε το απολυτήριο στα 1969. Η παρουσία αυτή δημιούργησε πάρα πολλές φιλίες, οι οποίες συνεχίζονται ακόμα, μιας και 2-3 φορές το χρόνο επισκέπτεται το νησί στο οποίο υπηρέτησε και τη στρατιωτική του θητεία.
Ετσι όταν την προηγούμενη Παρασκευή μίλησε στο ΟΜΗΡΕΙΟ προσκεκλημένος τοπικών φορέων για τη διαχείριση του υδατικού δυναμικού δεν έκανε διόλου μια γραφειοκρατική εργασία αλλά αναφέρθηκε με αγάπη για αυτό τον τόπο.
Μιλώντας για την εταιρεία στην οποία έχει διευθυντική θέση σημείωσε πως είναι μια εταιρεία συμβούλων που ασχολείται με παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε πολλούς τομείς, ένας από τους οποίους είναι ο τομέας της ενέργειας και του περιβάλλοντος.
Ο Κώστας Κυριαζής, Γενικός Διευθυντής της εταιρείας PLANET, επισημαίνει ότι πρέπει να μελετηθεί το πρόβλημα και να δοθούν λύσεις στο σύνολο του νησιού και όχι μόνο στην πόλη της Χίου. “Οταν συνολικά βλέπεις το πρόβλημα σε όλη τη Μακεδονία είναι ανόητο να μιλάς για τη Χίο σε μικροτοπικό επίπεδο, το σύστημα πρέπει να είναι ολοκληρωμένο”, σχολιάζει.
Αυτή είναι δουλειά των συστημάτων διαχείρισης που μπορεί βέβαια στο τέλος η λύση να έχει την πολιτική σφραγίδα μιας τοπικής αρχής, αλλά η επιλογή θα έχει γίνει συνειδητά και για συγκεκριμένους λόγους.
“Για το καλό ή κακό όνομα των εταιρειών συμβούλων εν μέρη ευθύνονται και οι ίδιες εταιρείες για αυτά που παραδίδουν, αλλά από την άλλη δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε ότι υπάρχει μια ευθύνη και στους αποδέκτες των εισηγήσεών τους”, σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής της PLANET στην παρατήρησή μας ότι ενώ μπορεί να δίνεται ένα καλό σχέδιο το αποτέλεσμα δεν είναι ανάλογο.
Εξηγώντάς μας τι είναι το σύστημα διαχείρισης νερού το οποίο και ανέλυσε στο ΟΜΗΡΕΙΟ, αλλά περισσότερο μας κέρδισαν τα στοιχεία των επιστημόνων του ΙΓΜΕ μας παραπέμπει στην ετυμολογία των λέξεων.
“Αν εξετάσουμε την έννοια των λέξεων σύστημα- διαχείριση τότε τα λέμε όλα, μας λέει χαμογελώντας. Σύστημα σημαίνει ότι υπάρχει μια οργάνωση, με διαδικασίες οι οποίες είναι καταγεγραμμένες και οι οποίες ακολουθούνται” τονίζει.
Κώστας Κυριαζής: πριν τα έργα, χρειάζεται σύστημα διαχείρισης των υδάτων
Η σχέση με τη Χίο του Γενικού Διευθυντή της εταιρείας PLANET, χημικού μηχανικού, Κώστα Κυριαζή κρατά από τα μαθητικά χρόνια. Λόγω της εργασίας του πατέρα βρέθηκε στη Χίο, στις τρεις τελευταίες τάξεις του τότε Γυμνασίου πήγε στο Γυμνάσιο Αρρένων από όπου πήρε το απολυτήριο στα 1969. Η παρουσία αυτή δημιούργησε πάρα πολλές φιλίες, οι οποίες συνεχίζονται ακόμα, μιας και 2-3 φορές το χρόνο επισκέπτεται το νησί στο οποίο υπηρέτησε και τη στρατιωτική του θητεία.
Ετσι όταν την προηγούμενη Παρασκευή μίλησε στο ΟΜΗΡΕΙΟ προσκεκλημένος τοπικών φορέων για τη διαχείριση του υδατικού δυναμικού δεν έκανε διόλου μια γραφειοκρατική εργασία αλλά αναφέρθηκε με αγάπη για αυτό τον τόπο.
Μιλώντας για την εταιρεία στην οποία έχει διευθυντική θέση σημείωσε πως είναι μια εταιρεία συμβούλων που ασχολείται με παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε πολλούς τομείς, ένας από τους οποίους είναι ο τομέας της ενέργειας και του περιβάλλοντος.
Αυτό που επισημαίνει είναι ότι πρέπει να μελετηθεί το πρόβλημα και να δοθούν λύσεις στο σύνολο του νησιού και όχι μόνο στην πόλη της Χίου. “Οταν συνολικά βλέπεις το πρόβλημα σε όλη τη Μακεδονία είναι ανόητο να μιλάς για τη Χίο σε μικροτοπικό επίπεδο, το σύστημα πρέπει να είναι ολοκληρωμένο”, σχολιάζει.
Αυτή είναι δουλειά των συστημάτων διαχείρισης που μπορεί βέβαια στο τέλος η λύση να έχει την πολιτική σφραγίδα μιας τοπικής αρχής, αλλά η επιλογή θα έχει γίνει συνειδητά και για συγκεκριμένους λόγους.
“Για το καλό ή κακό όνομα των εταιρειών συμβούλων εν μέρη ευθύνονται και οι ίδιες εταιρείες για αυτά που παραδίδουν, αλλά από την άλλη δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε ότι υπάρχει μια ευθύνη και στους αποδέκτες των εισηγήσεών τους”, σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής της PLANET στην παρατήρησή μας ότι ενώ μπορεί να δίνεται ένα καλό σχέδιο το αποτέλεσμα δεν είναι ανάλογο.
Εξηγώντάς μας τι είναι το σύστημα διαχείρισης νερού το οποίο και ανέλυσε στο ΟΜΗΡΕΙΟ, αλλά περισσότερο μας κέρδισαν τα στοιχεία των επιστημόνων του ΙΓΜΕ μας παραπέμπει στην ετυμολογία των λέξεων.
“Αν εξετάσουμε την έννοια των λέξεων σύστημα- διαχείριση τότε τα λέμε όλα, μας λέει χαμογελώντας. Σύστημα σημαίνει ότι υπάρχει μια οργάνωση, με διαδικασίες οι οποίες είναι καταγεγραμμένες και οι οποίες ακολουθούνται” τονίζει.
Η παρακολούθηση των βημάτων σαφώς και θα κάνει πιο εύκολη την αντιμετώπιση του μεγαλύτερου προβλήματος που αντιμετωπίζει το νησί και συνίσταται σε τρία πράγματα:
Α) Βάση δεδομένων, που σημαίνει ότι μαζεύουμε και επεξεργαζόμαστε όλα τα υπάρχοντα στοιχεία, όπως υδρογεωλογικά (μελέτες ΙΓΜΕ), υδρολογικά (βροχοππτώσεις, μετεωρολογικά δεδομένα), στοιχεία της χρήσης του νερού (σημερινής, παρελθούσας και μελλοντικής), μαζεύουμε όλες τις ιδέες, σκέψεις και προτάσεις για την ανάπτυξη του νησιού.
“Το σύστημα δεν έχει νόημα σήμερα για σήμερα, έχει νόημα να μπορεί να ανταποκριθεί σε 10- 20 χρόνια”, τονίζει ο κ. Κυριαζής. Επισημαίνει δε ότι συγκεντρώνονται και όλες οι υπάρχουσες μελέτες. “Φαίνεται -σχολιάζει – ότι υπάρχει πληθώρα μελετών αλλά καμιά εποπτεία όλων αυτών”. Ολα αυτά μπαίνουν σε ένα “κουτί” για να μπορέσουμε να τα επεξεργαστούμε.
Β) Μοντέλλα προσομοίωσης, επειδή δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία για υδρογεωλογικά ή υδρολογιακά φαινόμενα γίνεται χρήση συστημάτων που ακολουθούν μια εξελικτική πορεία και μπορούν έτσι να κάνουν κάποιες προβλέψεις. Αντίστοιχα υπάρχουν και τα οικονομικά μοντέλλα.
Γ) Μοντέλο λήψης αποφάσεων, με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν και με τα υδρολογικά, υδρογεωλογικά και οικονομικά μοντέλλα στήνεται το τρίτο στάδιο.
Νερό το χειμώνα, λειψυδρία το καλοκαίρι
“Για παράδειγμα, σημειώνει ο κ. Κυριαζής, μου λένε ότι Αύγουστο μήνα δεν έχει νερό στη Χίο αλλά έχει το Γενάρη στο Ναγό. Και έχω αυτά τα στοιχεία. Τι πρέπει να κάνω;
“Που είναι μια σύνθετη απόφαση, για να έχω την ελάχιστη επίπτωση στο υδατικό δυναμικό. Θα κάνω δηλαδή λιμνοδεξαμενή ή γεώτρηση; Αυτό δε μπορεί να το πει κανένας οσφριζόμενος και διαισθητικά. Μπορεί όμως να δει την άριστη τεχνική λύση, την άριστη οικονομική και από εκεί και πέρα να σταθμίσουμε τι πρέπει να κάνουμε”, σημειώνει.
Ειδικά για το νερό επισημαίνει τις τρομερές απώλειες που συνήθως υπάρχουν και όχι μόνο από το υδρευτικό δίκτυο. Μας έδωσε ως παράδειγμα -και ενδιαφέρει τον Κάμπο ή την περιοχή της Καλαμωτής- τη σκηνή που συναντά κανείς στην Κωπαϊδα που μεσημέρι καλοκαιριού ποτίζουν με τα “κανονάκια”. “Αυτό το σύστημα έχει 95%, απώλειες σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής της PLANET.
“Αν λοιπόν με μια μικρή επένδυση μπορώ να εξοικονομήσω το 30% του νερού μας, μπορεί να γλυτώσω μια λιμνοδεξαμενή, μια καινούργια γεώτρηση. Και αυτή τη δουλειά -την πρόταση- θα την κάνει το σύστημα διαχείρισης”.
Το ίδιο σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να μας δώσει απαντήσεις μπροστά σε μια αναπτυξιακή δράση. Εστω ότι κάποιος θέλει να δημιουργήσει μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία μπορεί να έχει και γκολφ (που θέλει αρκετό νερό για πότισμα το γκαζόν), να έχει πισίνες κλπ, που σημαίνει μεγάλη κατανάλωση και μάλιστα στην περίοδο που υπάρχει έλλειψη.
“Είναι πολύ εύκολο όταν έχεις ένα μοντέλο διαχείρισης, να βάλεις τα δεδομένα μέσα στο μοντέλλο αυτό και να δεις πραγματικά τι επιπτώσεις θα έχει και που θα βρεις το νερό, γατί δεν είναι λύση να του πεις στον επιχειρηματία δεν σου δίνω άδεια”, σημειώνει ο κ. Κυριαζής..
Συστήματα διαχείρισης από το Υπουργείο Ανάπτυξης
“Η δεύτερη λέξη είναι η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. Είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Είπα και στην ομιλία μου, δεν ξέρω πόσο το πρόσεξαν όμως, αυτή τη στιγμή το Υπουργείο Ανάπτυξης, φτιάχνει τα συστήματα. Τα έχει αναθέσει σε διάφορες εταιρείες και τα συστήματα αυτά εκπονούνται”
Συνολικά θα γίνουν 4 συστήματα, το ένα περιλαμβάνει όλα τα νησιά και έχει χρονοδιάγραμμα τριών ετών. Πέρα από το τι κάνουμε μέχρι τότε, το πρόβλημα είναι ποιος θα τα λειτουργήσει σε μόνιμη βάση.
“Αρα, προτείνει ο Κώστας Κυριαζής, η τοπική κοινωνία αν κάτι πρέπει να κάνει είναι να καθίσει να συζητήσει με τα συναρμόδια υπουργεία, και το ξαναλέω δεν είναι ένα, με ποιο τρόπο θα το διαχειριστεί.
Σαν παράδειγμα λειτουργίας ενός τέτοιου φορέα μας ανέφερε το φορέα για τη διαχείριση του Κηφισού στην Αθήνα, τον πρώτο που δημιουργήθηκε σε επίπεδο περιοχής υδάτινου δυναμικού. Επίσης εμπειρία υπάρχει από τους οργανισμούς ανατολικής και δυτικής Κρήτης που έχουν εμπλακεί στη διαχείριση των νερών.
Επισημάναμε στον Κ. Κυριαζή την αγωνία και των τοπικών μας αρχόντων να έχουμε όσο το δυνατό νωρίτερα νερό και μάλιστα χωρίς προβλήματα με τον υδράργυρο. Αν περιμένουμε όμως αυτές τις μελέτες μπορεί να θεωρηθεί ότι περνά μεγάλο χρονικό διάστημα.
“Κυτάξτε, μας λέει, οποιοδήποτε σύστημα δεν λύνει το άμεσο πρόβλημα, αυτό θα το λύσουν κάποιες άμεσες λύσεις. Θα το λύσει όμως σε μεσομακροπρόθεσμη βάση.
“Αυτό όμως που θα ήθελα να σχολιάσω είναι ότι δεν θα πρέπει με το άγχος της επίλυσης του προσωρινού προβλήματος να δοθούν τέτοιες λύσεις, οι οποίες θα δημιουργήσουν ανεντίστρεπτες καταστάσεις. Εγώ θα έλεγα ότι καλύτερο είναι να επενδύσει κάποιος σε μακροπρόθεσμες λύσεις, ξοδεύοντας περισσότερα λεφτά σε έργα υποδομής παρά να προσπαθήσει ευκαιριακά να υπερ- εξαντλήσει κάποια αποθέματα. Γιατί η άμεση λύση είναι αυτή. Εχω ένα απόθεμα, το εξαντλώ.
“Καταλαβαίνω βέβαια το πρόβλημα, αν διψάς πρέπει να πιεις νερό. Αυτό που λέω είναι ότι οι λύσεις οι οποίες πρέπει να δοθούν ας έχουν και κάποια μακροπρόθεσμη στόχευση, μην αγνοούμε τη βασική αρχή που διέπει τη διαχείριση των υδάτινων πόρων”. 
Η παρακολούθηση των βημάτων σαφώς και θα κάνει πιο εύκολη την αντιμετώπιση του μεγαλύτερου προβλήματος που αντιμετωπίζει το νησί και συνίσταται σε τρία πράγματα:
Α) Βάση δεδομένων, που σημαίνει ότι μαζεύουμε και επεξεργαζόμαστε όλα τα υπάρχοντα στοιχεία, όπως υδρογεωλογικά (μελέτες ΙΓΜΕ), υδρολογικά (βροχοππτώσεις, μετεωρολογικά δεδομένα), στοιχεία της χρήσης του νερού (σημερινής, παρελθούσας και μελλοντικής), μαζεύουμε όλες τις ιδέες, σκέψεις και προτάσεις για την ανάπτυξη του νησιού.
“Το σύστημα δεν έχει νόημα σήμερα για σήμερα, έχει νόημα να μπορεί να ανταποκριθεί σε 10- 20 χρόνια”, τονίζει ο κ. Κυριαζής. Επισημαίνει δε ότι συγκεντρώνονται και όλες οι υπάρχουσες μελέτες. “Φαίνεται -σχολιάζει – ότι υπάρχει πληθώρα μελετών αλλά καμιά εποπτεία όλων αυτών”. Ολα αυτά μπαίνουν σε ένα “κουτί” για να μπορέσουμε να τα επεξεργαστούμε.
Β) Μοντέλλα προσομοίωσης, επειδή δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία για υδρογεωλογικά ή υδρολογιακά φαινόμενα γίνεται χρήση συστημάτων που ακολουθούν μια εξελικτική πορεία και μπορούν έτσι να κάνουν κάποιες προβλέψεις. Αντίστοιχα υπάρχουν και τα οικονομικά μοντέλλα.
Γ) Μοντέλο λήψης αποφάσεων, με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν και με τα υδρολογικά, υδρογεωλογικά και οικονομικά μοντέλλα στήνεται το τρίτο στάδιο.
Νερό το χειμώνα, λειψυδρία το καλοκαίρι
“Για παράδειγμα, σημειώνει ο κ. Κυριαζής, μου λένε ότι Αύγουστο μήνα δεν έχει νερό στη Χίο αλλά έχει το Γενάρη στο Ναγό. Και έχω αυτά τα στοιχεία. Τι πρέπει να κάνω;
“Που είναι μια σύνθετη απόφαση, για να έχω την ελάχιστη επίπτωση στο υδατικό δυναμικό. Θα κάνω δηλαδή λιμνοδεξαμενή ή γεώτρηση; Αυτό δε μπορεί να το πει κανένας οσφριζόμενος και διαισθητικά. Μπορεί όμως να δει την άριστη τεχνική λύση, την άριστη οικονομική και από εκεί και πέρα να σταθμίσουμε τι πρέπει να κάνουμε”, σημειώνει.
Ειδικά για το νερό επισημαίνει τις τρομερές απώλειες που συνήθως υπάρχουν και όχι μόνο από το υδρευτικό δίκτυο. Μας έδωσε ως παράδειγμα -και ενδιαφέρει τον Κάμπο ή την περιοχή της Καλαμωτής- τη σκηνή που συναντά κανείς στην Κωπαϊδα που μεσημέρι καλοκαιριού ποτίζουν με τα “κανονάκια”. “Αυτό το σύστημα έχει 95%, απώλειες σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής της PLANET.
“Αν λοιπόν με μια μικρή επένδυση μπορώ να εξοικονομήσω το 30% του νερού μας, μπορεί να γλυτώσω μια λιμνοδεξαμενή, μια καινούργια γεώτρηση. Και αυτή τη δουλειά -την πρόταση- θα την κάνει το σύστημα διαχείρισης”.
Το ίδιο σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να μας δώσει απαντήσεις μπροστά σε μια αναπτυξιακή δράση. Εστω ότι κάποιος θέλει να δημιουργήσει μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία μπορεί να έχει και γκολφ (που θέλει αρκετό νερό για πότισμα το γκαζόν), να έχει πισίνες κλπ, που σημαίνει μεγάλη κατανάλωση και μάλιστα στην περίοδο που υπάρχει έλλειψη.
“Είναι πολύ εύκολο όταν έχεις ένα μοντέλο διαχείρισης, να βάλεις τα δεδομένα μέσα στο μοντέλλο αυτό και να δεις πραγματικά τι επιπτώσεις θα έχει και που θα βρεις το νερό, γατί δεν είναι λύση να του πεις στον επιχειρηματία δεν σου δίνω άδεια”, σημειώνει ο κ. Κυριαζής..
Συστήματα διαχείρισης από το Υπουργείο Ανάπτυξης
“Η δεύτερη λέξη είναι η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. Είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Είπα και στην ομιλία μου, δεν ξέρω πόσο το πρόσεξαν όμως, αυτή τη στιγμή το Υπουργείο Ανάπτυξης, φτιάχνει τα συστήματα. Τα έχει αναθέσει σε διάφορες εταιρείες και τα συστήματα αυτά εκπονούνται”
Συνολικά θα γίνουν 4 συστήματα, το ένα περιλαμβάνει όλα τα νησιά και έχει χρονοδιάγραμμα τριών ετών. Πέρα από το τι κάνουμε μέχρι τότε, το πρόβλημα είναι ποιος θα τα λειτουργήσει σε μόνιμη βάση.
“Αρα, προτείνει ο Κώστας Κυριαζής, η τοπική κοινωνία αν κάτι πρέπει να κάνει είναι να καθίσει να συζητήσει με τα συναρμόδια υπουργεία, και το ξαναλέω δεν είναι ένα, με ποιο τρόπο θα το διαχειριστεί.
Σαν παράδειγμα λειτουργίας ενός τέτοιου φορέα μας ανέφερε το φορέα για τη διαχείριση του Κηφισού στην Αθήνα, τον πρώτο που δημιουργήθηκε σε επίπεδο περιοχής υδάτινου δυναμικού. Επίσης εμπειρία υπάρχει από τους οργανισμούς ανατολικής και δυτικής Κρήτης που έχουν εμπλακεί στη διαχείριση των νερών.
Επισημάναμε στον Κ. Κυριαζή την αγωνία και των τοπικών μας αρχόντων να έχουμε όσο το δυνατό νωρίτερα νερό και μάλιστα χωρίς προβλήματα με τον υδράργυρο. Αν περιμένουμε όμως αυτές τις μελέτες μπορεί να θεωρηθεί ότι περνά μεγάλο χρονικό διάστημα.
“Κυτάξτε, μας λέει, οποιοδήποτε σύστημα δεν λύνει το άμεσο πρόβλημα, αυτό θα το λύσουν κάποιες άμεσες λύσεις. Θα το λύσει όμως σε μεσομακροπρόθεσμη βάση.
“Αυτό όμως που θα ήθελα να σχολιάσω είναι ότι δεν θα πρέπει με το άγχος της επίλυσης του προσωρινού προβλήματος να δοθούν τέτοιες λύσεις, οι οποίες θα δημιουργήσουν ανεντίστρεπτες καταστάσεις. Εγώ θα έλεγα ότι καλύτερο είναι να επενδύσει κάποιος σε μακροπρόθεσμες λύσεις, ξοδεύοντας περισσότερα λεφτά σε έργα υποδομής παρά να προσπαθήσει ευκαιριακά να υπερ- εξαντλήσει κάποια αποθέματα. Γιατί η άμεση λύση είναι αυτή. Εχω ένα απόθεμα, το εξαντλώ.
“Καταλαβαίνω βέβαια το πρόβλημα, αν διψάς πρέπει να πιεις νερό. Αυτό που λέω είναι ότι οι λύσεις οι οποίες πρέπει να δοθούν ας έχουν και κάποια μακροπρόθεσμη στόχευση, μην αγνοούμε τη βασική αρχή που διέπει τη διαχείριση των υδάτινων πόρων”.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΔΟΘΗΚΕ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΘΟΔΩΡΗ ΠΥΛΙΩΤΗ
