Αρχική Απόψεις Aρθρα Χαλκειός, ο “βασιλιάς” στα κουκιά και το έθιμο με το “κάψιμο του...

Χαλκειός, ο “βασιλιάς” στα κουκιά και το έθιμο με το “κάψιμο του Ιούδα”, γράφει η Τασσώ Γαΐλα

933

Το Χαλκειός της Χίου, ή Χαλκειό, είναι ένα χωριό που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 7 χιλιομέτρων νότια από την πόλη της Χίου και στο μέσο των Καμποχωρίων.
Γιατί πάμε εκεί;
Γιατί το Χαλκειός είναι ένα από τα χωριά της Χίου που έχει διατηρήσει το χρώμα και το ύφος ενός παλιού χωριού, είναι χωριό που λες και δεν το άγγιξε η τουριστική επέλαση, χωριό βγαλμένο από ελληνική ταινία του ’60.

Η πλέον πιθανή εκδοχή του ονόματος Χαλκειός, είναι ότι προέρχεται από τους χαλκουργούς ή γανοματάδες του χωριού που είχαν μάλιστα τα χαλκουργεία τους στην τοποθεσία <Ατσίγγανοι> που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Στα ανατολικά συνορεύει με το Βασιλεώνοικο,
δυτικά με το Βερβεράτο και το Δαφνώνα,
βόρεια με το όρος Κορακάρη,
νότια με τους Βαβύλους και το Νεχώρι και
Νοτιοδυτικά με το Ζυφιά.

Το Χαλκειός έχει πληθυσμό 1155 κατοίκων σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2021 (όταν το 2011 είχε 915 και 906 κατοίκους στην απογραφή του 1991) και η καλλιεργήσιμη έκτασή του καλύπτει τις 3.972 στρέμματα.

Στο χωριό λειτουργεί Λαογραφικό Μουσείο το οποίο στεγάζεται σε παλιό ελαιοτριβείο και εκτίθενται εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων.

Εντυπωσιακό είναι επίσης το Δημοτικό κατάστημα του χωριού που αποτελούσε το Δημαρχείο των Καμποχώρων και παλαιότερα στέγαζε την Αργέντειο Σχολή.

Χαρακτηριστικό του Χαλκειούς οι πολλές εκκλησίες και ξωκλήσια. Χωριοεκκλησία του είναι ο Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σχεδόν στο κέντρο του χωριού, με αξιόλογη αγιογράφηση και εντυπωσιακό καμπαναριό.

Η νότια θύρα του ναού είναι αξιόλογη για τον πλούσιο μαρμάρινο διάκοσμο της, με ανάγλυφο υπέρθυρο που απεικονίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα.
Την παραμονή της εορτής της, στις 14 Αυγούστου, γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Παναγίας.

Κι ενώ στην είσοδο του χωριού συναντάμε το Μοναστήρι της Αγίας Σκέπης (πανηγυρίζει στις 28 Οκτωβρίου), γραφική εκκλησούλα του Χαλκειούς είναι ο πετρόκτιστος Άγιος Χαράλαμπος προστάτης του χωριού που πανηγυρίζει 10 Φεβρουαρίου.

Μερικές από τις εκκλησίες του χωριού είναι η Αγία Παρασκευή, ο Άγιος Ανδρέας, ο Άγιος Γεώργιος που υπέστη ζημιές στο σεισμό του 2020 και πολλά παλαιά ως επί το πλείστον ξωκκλήσια όπως του Αγίου Πολυκάρπου.

Εδώ, στον Άγιο Πολύκαρπο, μετόχι της Νέας Μονής, στο άκρο ερειπίων πύργου, βρέθηκαν τμήματα επιτύμβιων πλακών με επιγραφές.
Τα παλαιά χρόνια το χωριό που είναι μάλλον προβυζαντινό υπήρχαν πολλοί πύργοι που οι περισσότεροι από αυτούς είχαν γκρεμιστεί πριν τον μεγάλο σεισμό της Χίου το 1881.

Νότια του χωριού υπήρχε το εργοστάσιο της ΒΙΑΛ, που το 2016 μετατράπηκε στο γνωστό <Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης> (ΚΥΤ) προσφύγων –hot spot- , το οποίο εγκαταστάθηκε εκεί με υποδομές για τη φιλοξενία αρχικώς 1.000 ατόμων.
Στην επέκταση του, ώστε να μπορεί να φιλοξενεί άλλους 300 πρόσφυγες, αντέδρασαν από τις αρχές του 2018 με μπλόκα οι Χαλκούσοι.

Αλλαγή ατμόσφαιρας και μία ματιά στις καλλιέργειες των εργατικών Χαλκούσων με πλούσια γεωργική παραγωγή σε εσπεριδοειδή, σιτάρι, δημητριακά, ελιές κι αμύγδαλα και πάνω από όλα; Τι άλλο;
Τα φημισμένα Χαλκούσικα κουκιά.

Νοτίως του χωριού, στην άλλη πλευρά του δρόμου προς τον Αγ. Γεώργιο Συκούση υπάρχει μεγάλο στρατόπεδο του Ελληνικού στρατού. Είναι το Στρατόπεδο Λοχαγού (ΠΖ) Αναστασίου.


Αν βρεθείτε Πάσχα στη Χίο επισκεφθείτε το Χαλκειός για να παρακολουθήσετε από κοντά <Το Κάψιμο του Ιούδα>, έθιμο παραδοσιακό και θρησκευτικό του χωριού που οι ρίζες του χάνονται βαθιά στους αιώνες. Είναι εντυπωσιακό.

Ζητήσαμε από τον γνωστό Χιώτη σεφ συνταγή Χιώτικη με κουκιά για να… τιμήσουμε το Χαλκειός και την παραγωγή του στην μοναδική ποιότητα κουκιών.

Παραδοσιακή Συνταγή.

Αγκινάρες με κουκιά.
Του executive chef Παναγιώτη Παπαδάκη

Υλικά (για 4-6 άτομα)
8 αγκινάρες καθαρισμένες και οι μίσχοι τους.
500 γρ. φρέσκα κουκιά με κομμένες τις άκρες τους.
2-3 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα.
1 ξηρό λευκό κρεμμύδι.
2 καρότα σε φέτες.
1 πράσο σε ροδέλες (προαιρετικό).
5-6 κλωνάρια φρέσκο μάραθο ψιλοκομμένο (αν δεν έχει, βάλτε άνηθο).
6 φύλλα φασκόμηλο (προαιρετικό).
1 λεμόνι.
50 γρ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
1 κ.σ αλεύρι.
1 λίτρο βραστό νερό (ή ζωμό λαχανικών).

Παρασκευή
Ετοιμάζετε τα λαχανικά
Σε ευρύχωρη πλατιά κατσαρόλα και μέτρια φωτιά βάζετε το λάδι να κάψει και ρίχνετε τα κρεμμυδάκια να τσιγαριστούν μαλακά.
Στα 3 λεπτά προσθέτετε τις ροδέλες από το καρότο και το πράσο και το κρεμμύδι μόλις αρχίσουν να μαραίνονται (άλλα 3 λεπτά), προσθέτετε τα καθαρισμένα κουκιά με τις αγκινάρες.
Αφού τσιγαριστούν για άλλα 3 λεπτά, προσθέτετε το νερό (ή τον ζωμό, αν προτιμάτε τη γεύση πιο στρογγυλή, χάνοντας όμως παράλληλα τις εντάσεις των βασικών γεύσεων).

Σκεπάζετε και αφήνετε να σιγοβράσει το σύνολο για 20 λεπτά (μπορεί να χρειαστεί και άλλο ένα 5λεπτο, ανάλογα με το πόσο τρυφερές είναι οι αγκινάρες σας), μέχρι να δείτε στο πιρούνι ότι οι αγκινάρες είναι σχεδόν έτοιμες.

Tips:
Βγάζετε λίγες κουταλιές ζουμί απ’ το πιάτο σε ένα μπολ και διαλύετε εκεί το αλεύρι μέχρι να ομογενοποιηθεί στο ζουμί.

Το ξαναρίχνετε στη κατσαρόλα, ανακατεύετε και προσθέτετε τα αρωματικά (μάραθο ή άνηθο και φασκόμηλο), αλάτι, πιπέρι και ζουμί από μισό ως ένα λεμόνι, ανάλογα με τη γεύση σας.
Τα αφήνετε μαζί να βράσουν για άλλα 3 λεπτά ώστε να δέσει κάπως η σάλτσα και σβήνετε τη φωτιά.

Σερβίρισμα
Αφήνετε το φαγητό να ξεκουραστεί για ένα 10 λεπτά πριν το μεταφέρετε στα πιάτα.
Μπορείτε να προσθέσετε μια λεπτή γραμμή φρέσκου ελαιόλαδου -αν σας αρέσει- και φρεσκοτριμμένο πιπέρι.

Παναγιώτης Παπαδάκης.
Executive Chef italy kitchen and American, Internacional.

Σ.σ. :Ευχαριστώ θερμά τον σεφ Παναγιώτη Παπαδάκη εργαζόμενο στη Χίο για την συνταγή του την οποία όπως δήλωσε κι ο ίδιος εκτελεί αποκλειστικά με κουκιά από το Χαλκειός.

Υλικό: Εγκ. Λεξικό ΔΟΜΗ, facebook.com / Χαλκειός-Χίος.

Για το chiosnews.com
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια

Διαφήμιση