«Οικογένεια Χωρέμη»
Eπεισόδιο 11- “ΔΙΑΣΠΟΡΑ-ΠΑΡΟΙΚΙΕΣ-ΕΥΕΡΓΕΣΙΑ. ΑΠΟ ΤΟ ΕΓΩ ΣΤΟ ΕΜΕΙΣ”
Δευτέρα, 3/1/22 στις 8.00 μ.μ. στην ΕΡΤ2 (Διαθέσιμο στο ERTFLIX).
Στα πυκνά δίκτυα που δημιούργησαν οι επιχειρηματικές οικογένειες από τη Χίο, κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, στον γαλαξία των αστεριών της προκοπής, στων Ελλήνων τις Κοινότητες, στα λιμάνια της Μεσογείου και σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής, στρέφει τον δημοσιογραφικό του φακό το νέο επεισόδιο .
Ιχνηλατεί την πορεία της οικογένειας Χωρέμη, από το 1798 έως τις μέρες μας και καταγράφει την προσφορά της, στη γενέθλια γη, στην εθνική πρόνοια και τις υποδομές.
Πολύτιμη είναι η μαρτυρία μελών της οικογένειας, που ξετυλίγουν μνήμες σχεδόν ενός αιώνα, από την ιστορική κατάφυτη κατοικία των Χωρέμηδων στην πόλη της Χίου.
Μέσα από την έρευνα, τις συνεντεύξεις μελετητών και τις μαρτυρίες, που συγκέντρωσαν ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης και η δημοσιογράφος και σεναριογράφος της σειράς Εριφύλη Μαρωνίτη, με την επιστημονική τεκμηρίωση της καθηγήτριας Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ματούλας Τομαρά – Σιδέρη, αναδεικνύεται η δύναμη του θεσμού της οικογένειας και των δεσμών αίματος ως η συνεκτική ουσία, που προσέδωσε στα δίκτυα των ευεργετών της Χίου, ισχυρή ανθεκτικότητα, στο χρόνο και στις ιστορικές ανατροπές.
Η εκπομπή ταξιδεύει τώρα στο ηλιόλουστο Αιγαίο, στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και στην μεγάλη κοιτίδα του παροικιακού Ελληνισμού και σημαντικότερο κέντρο του ομογενειακού ευεργετισμού, την Αλεξάνδρεια.
Καθώς ξετυλίγονται οι σελίδες της ιστορίας των Χωρέμηδων και θεριεύει το οικογενειακό τους δέντρο, αναπόφευκτες είναι οι συγκρίσεις ανάμεσα στους Χιώτες και τους Ηπειρώτες ευεργέτες.
Ιστορικοί μελετητές επισημαίνουν στην εκπομπή, διαφορές στην οικογενειακή εξέλιξη, στην κληροδότηση των περιουσιών και στη μορφή των ευεργετημάτων, που επέτυχαν να στηρίξουν σε δύσκολες στιγμές και να κρατήσουν τον κόσμο στο νησί τους.
Η οικογένεια Χωρέμη διέγραψε μια τροχιά, που συναντήθηκε πολλές φορές με την πορεία της Ελληνικής Ιστορίας σε δραματικές και σκοτεινές στιγμές της, αλλά και ταυτίστηκε με την πρωτοπορία οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών αλλαγών.
Ο γενάρχης Κωνσταντίνος Χωρέμης, έχασε γυναίκα και παιδιά στην πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη.
Ο γιος του, Ιωάννης, διέγραψε μια επιτυχημένη επιχειρηματική τροχιά από την Κωνσταντινούπολη στο Λίβερπουλ, με κατάληξη την Αλεξάνδρεια, όπου έθεσε τα θεμέλια της κυριαρχίας στην παγκόσμια αγορά εμπορίας βάμβακος και αποκτά υψηλό κύρος στα χρηματιστηριακά και τραπεζικά τεκταινόμενα.
Ο γιος του Ιωάννη, Κωνσταντίνος, στην Αλεξάνδρεια ακολούθησε την παράδοση της επιχειρηματικής επιτυχίας και
ο ετεροθαλής αδερφός του, Γεώργιος, ευσεβής, με αίσθημα εθνικής συνείδησης, συνέβαλλε αποφασιστικά στην απελευθέρωση της Χίου, ένθερμος Βενιζελικός, βουλευτής των φιλελευθέρων, σε στενή σχέση με τον Ελ. Βενιζέλο και εθελοντής στους βαλκανικούς πολέμους
Οι Χωρέμηδες έγραψαν λαμπρές σελίδες στο μεγάλο βιβλίο των ευεργεσιών, ενισχύοντας ναούς, μοναστήρια, υποδομές Εκπαίδευσης και Υγείας στη Χίο, στηρίζοντας το νησί μετά το σεισμό του 1881 αλλά και την περίθαλψη χιλιάδων προσφύγων.
Το ζωντανό αφήγημα της οικογένειας όμως, είναι ο γιος του Γεώργιου, ο 97χρονος σήμερα Ιωάννης Χωρέμης, ο οποίος ανοίγει στην εκπομπή το οικογενειακό κτήμα – κατοικία στην Χίο και ξεδιπλώνει τις αναμνήσεις της ζωής στην Αλεξάνδρεια, μιλώντας για τον ασκητικό πατέρα που έκανε τις δωρεές κρυφά ακόμη και από την οικογένεια του και στάθηκε στο πλευρό των υπαλλήλων του στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο, τον «κολοσσό» των οικογενειακών επιχειρήσεων, την περιπετειώδη διαφυγή του ίδιου από την Αίγυπτο, τη συρρίκνωση της ελληνικής κοινότητας αλλά και την παράδοση-κληρονομιά που άφησαν οι Έλληνες στη Νειλοχώρα.
Ξεχωριστές στιγμές της εκπομπής είναι το ταξίδι στα παραλειπόμενα της ιστορίας, με τις διηγήσεις του 97χρονου για τον Ελευθέριο Βενιζέλο -μικρό παιδί να παίζει με το δίκοχό του και την Πηνελόπη Δέλτα να συζητά μαζί του για την «επικοινωνία με έναν άλλο κόσμο» – μπροστά από το παγκάκι στον κήπο του σπιτιού, όπου συνήθιζε να κάθεται με τον πατέρα του ο μεγάλος πολιτικός.
Στο ντοκιμαντέρ, σκιαγραφούν, αναλύουν και ερμηνεύουν με συνεντεύξεις τους, σημαντικές προσωπικότητες όπως οι:
Αντρέας Βαφειάδης, Αντιπρόεδρος, Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο Αλεξανδρείας,
Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας, Ακαδημία Αθηνών,
Βάσω Θεοδώρου, Καθηγήτρια Ιστορίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης,
Χρήστος Καβαλής, Πρόεδρος, Ελληνική Κοινότητα Καϊρου,
Σταμάτης Κάρμαντζης, Δήμαρχος Χίου,
Κώστας Μπακογιάννης, Δήμαρχος Αθηναίων,
Άννα Μανδυλαρά, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων,
Άγγελος Νταλαχάνης, Ερευνητής, Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας Γαλλίας,
Νικόλαος Παπαδάκης (Παπαδής), Γενικός Διευθυντής, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος K. Βενιζέλος»,
Τάρεκ Ραντουάν (Dr Tarek M.Radwan), Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αλ Αζχάρ Αιγύπτου,
Κώστας Συνολάκης, Πρόεδρος του Κολλεγίου Αθηνών,
Ιωάννης Χωρέμης, γιός του Γεώργιου Χωρέμη,
Μαρία Χωρέμη, σύζυγος του Ιωάννη Χωρέμη,
Άννα Χαζίρη, Προϊσταμένη, Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής».
Τη σειρά σκηνοθετεί ο δημοσιογράφος και βραβευμένος σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης, ενώ το σενάριο και η δημοσιογραφική έρευνα ανήκουν στη δημοσιογράφο και ασχολούμενη με θέματα πολιτισμού, δικτύωσης και διαχείρισης, Εριφύλη Μαρωνίτη.
Επιστημονική σύμβουλος της σειράς, είναι η Ματούλα – Σιδέρη Τομαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Η κάμερα και της εκπομπής ταξιδεύει στις άλλοτε ακμάζουσες Ελληνικές παροικίες της Οδησσού, της Αλεξάνδρειας, της Βιέννης, του Βουκουρεστίου, της Νίζνας, της Κωνσταντινούπολης καταγράφοντας τα μεγάλα ευεργετήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και εκεί, αναζητώντας τεκμηριωμένες πληροφορίες και άγνωστο έως σήμερα αρχειακό υλικό.
Συνομιλεί με τους λιγοστούς απογόνους των μεγάλων οικογενειών. Αναζητά τη συνέχεια του Ελληνισμού στο παρόν.
Η αφήγηση κάθε επεισοδίου έχει προσωποκεντρικό χαρακτήρα.
Το επεισόδιο ξεκινά ερευνώντας και αποτυπώνοντας το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται ο πρωταγωνιστής-ευεργέτης.
Τον τόπο καταγωγής του αλλά και τις απρόβλεπτες μετακινήσεις του. Τον τόπο ή τους τόπους διαμονής. Λοξοδρομεί σε πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν καίριο ρόλο, άγνωστα μέχρι σήμερα. Εντοπίζει και παρουσιάζει ελληνικές ρίζες και μακρινή καταγωγή πίσω από παραλλαγμένα ξένα σήμερα ονόματα, σε διάσημους του διεθνούς πολιτισμού και της οικονομίας.
Παρακολουθεί τη θεαματική εξέλιξη των ευεργετών, κοινωνική και οικονομική, την ή τις κοινότητες που τους περιέβαλλαν, τις δυσκολίες αλλά και τις ανατροπές μιας περιπετειώδους ζωής, όπου το συλλογικό συναντά το ατομικό αλλά και την εθνική πορεία για κρατική υπόσταση, ταυτότητα και συνείδηση.
Η δημοσιογραφική έρευνα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.
Παρουσίαση: Νίκος Μεγγρέλης – Εριφύλη Μαρωνίτη
Σκηνοθεσία : Νίκος Μεγγρέλης
Σενάριο – Έρευνα: Εριφύλη Μαρωνίτη
Επιστημονική Σύμβουλος: Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη
Αρχισυνταξία: Πανίνα Καρύδη
Δημοσιογραφική Έρευνα: Τζίνα Ζορμπά
Οργάνωση Παραγωγής: Βάσω Πατρούμπα
Διεύθυνση Παραγωγής: Μάριος Πολυζωγόπουλος
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Μισουρίδης, Δημήτρης Κορδελάς, Χρόνης Τσιχλάκης
Μοντάζ – Μίξη ήχου: Δημήτρης Πολυδωρόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νεφέλη Φραντζέσκα Βλαχούλη
Γραφικά – Ειδικά Εφέ: Νίκος Πολίτης
Συνθέτης Πρωτότυπης Μουσικής: Μάνος Μαρκαντώνης
Εικονοληψία: Κατερίνα Μαρκουλάκη, Νίκος Θεοδωρόπουλος, Μαξιμιλιανός Παπαδόπουλος
Χειριστής Drone – Ιωάννινα: Γιώργος Γεωργούλας
Χειριστής Drone – Νίζνα: Andrey Noga
Εκτέλεση Παραγωγής: On The Move IKE
ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ε.Ρ.Τ. COPYRIGHT ERT S.A. 2021.
