Αρχική Απόψεις Aρθρα «Το τελευταίο γράμμα», γράφει η Σοφία Καρασούλη

«Το τελευταίο γράμμα», γράφει η Σοφία Καρασούλη

312

Στη Χίο ένα απόγεμα στις αρχές του Οκτώβρη βρήκαμε με τον εξάδελφό μου τα παλιά οικογενειακά άλμπουμ καθώς και πολλές φωτογραφίες κρυμμένες μέσα στα συρτάρια του σκρίνιου της γιαγιάς Ασπασίας.

Και τι δεν είδαμε… Τις μητέρες μας μικρά παιδιά, αγαπημένους θείους στα νιάτα τους, την προγιαγιά μας τη Μαριγώ για πρώτη φορά…
Κι ανάμεσα τους, σ’ ένα φάκελο, η φωτογραφία ενός παλληκαριού, ενός στρατιώτη με το όπλο στο χέρι.
Από πίσω η φωτογραφία έγραφε:
«Στρατιώτης Χαβιάρας Κ. 4ον Πεζικό Σύνταγμα 3) Πολυβολαρχία Τ.Τ. 908».
Ήταν η φωτογραφία του Κωσταντή «του Άγκαθα» -όπως ήτανε το παρατσούκλι του, του αδελφού του παππού του Νίκου που χάθηκε στην Μικρασιατική εκστρατεία.
«Έφτασε μέχρι το Αφιόν Καραχισάρ και το Εσκί Σεχίρ», έλεγε η μητέρα μου. Ένας Χιώτης φίλος του και συστρατιώτης που κατάφερε να γυρίσει στην πατρίδα τούς είχε πει πως πολεμούσανε μαζί, πλάι-πλάι, στον Σαγγάριο.
Μετά τον Μάη του ‘22 έχασαν τα ίχνη του, ένας από τους πολλούς αγνοούμενους των πολέμων. Σκοτώθηκε σε μάχη, τον έπιασαν αιχμάλωτο; Ποιος ξέρει… Η μάνα του πάντως, η προγιαγιά η Καλλιόπη, έβαζε για χρόνια ένα πιάτο για τον Κωσταντή της σαν έστρωνε το τραπέζι. Ζούσε, βλέπετε, με την ελπίδα του γυρισμού του.

Σαν γεννήθηκε ο πρωτότοκος γιος του παππού Νίκου, ο συχωρεμένος θείος Κώστας Χαβιάρας, του έδωσαν το όνομα του χαμένου παλληκαριού. Τότε το πήρε απόφαση η προγιαγιά πως δεν θα ξαναδεί τον γιο της και κάνανε μνημόσυνο ν’ αναπαυθεί πια η ψυχή του.

Μαζί με τη φωτογραφία τού Κωσταντή βρήκαμε στον φάκελο και ένα γράμμα του από τις 23 του Μάη 1922, με δύο σημειώματα -το ένα για την αδελφή του Μαρία Χαβιάρα-Φουντούλη, το άλλο για τον αδελφό του Μιχάλη.

Να τι τους γράφει*: Τ Τ 908 τη 23/5/22
Αγαπητή μου αδελφή έλαβα την επιστολήν σου και τας κάρτας που μου στείλετε και σας ευχαριστώ πολύ για τις ευχές σου. Γράψε μου εάν βαπτίσετε το παιδάκι και τι το βγάλατε και αν ήρθε η Μητέρα ακόμη αυτού.
Δώσε ασπασμούς στους γονείς μας, εις τα αδέλφια μας και εις όλους τους συγγενείς αυτού. Ιδιαίτερα εις τον άνδρα σου τον Νικόλα και να μου φιλήσετε τα παιδιά. Όχι άλλο
Κωνσταντίνος Χαβιάρας

Αγαπητέ μου αδελφέ Μιχάλη έλαβα την κάρτα που μου έστειλες και σας ευχαριστώ πολύ δια τας ευχάς σου. Γράψε μου αν προβιβάσθηκε ο Βαγγέλης φέτος ή όχι και πώς πάνε οι δουλειές σου. Φίλησέ μου τα τέκνα σου. Δώσε πολλούς ασπασμούς εις την σύζυγό σου και εις όλους τους συγγενείς αυτού.
Δεν ἐχω άλλο να σου γράψω.
Σε χαιρετώ ο αδελφός σου Κωνσταντίνος Χαβιάρας

Αυτό θα ήταν και το τελευταίο του γράμμα. Όχι άλλο…

(Φωτογραφίες: Η φωτογραφία του Κωσταντή και το τελευταίο του γράμμα. *Σημείωση: Έχουν διορθωθεί τα ορθογραφικά λάθη του χειρόγραφου.).

Διαφήμιση